De Nederlandse bevolking groeit naar verwachting door tot bijna 19 miljoen inwoners in 2035 (Planbureau voor de leefomgeving, 2029). Deze groei wordt mede veroorzaakt door internationale migratie (Planbureau voor de Leefomgeving, 2019). Gezien de tekorten op de arbeidsmarkt, kan deze groei als positief worden gezien. Echter, personen met een migratieachtergrond hebben al decennialang een lagere arbeidsparticipatie en hogere werkloosheid dan mensen zonder migratieachtergrond. Het werkloosheidspercentage onder niet-westerse migranten bedraagt 8,6% en onder westerse migranten 5,5%, tegenover 3,3% onder mensen zonder migratieachtergrond (CPB & SCP, 2020; CBS, 2022).
Specifieke Uitdagingen voor Statushouders
Statushouders, mensen die gevlucht zijn en een legale verblijfsstatus hebben gekregen, kennen nog grotere uitdagingen. In Nederland is 74% van hen werkloos na 3,5 jaar verblijf (Merkens, 2020). Dit percentage daalt naar 42% na vijf jaar (CBS, 2022), maar blijft significant hoger dan onder andere migranten.
Europese Vergelijking
De arbeidsmarktpositie van statushouders is in heel Europa lager dan die van andere migranten. Ze hebben vaker deeltijd- of tijdelijke contracten en hun werk sluit vaak niet aan bij hun opleidingsniveau (De Gruijter et al., 2019). Er zijn echter verschillen tussen landen; in Denemarken en Duitsland is de arbeidsparticipatie van hoogopgeleide statushouders hoger dan in Nederland (Buimer et al., 2020).
Oorzaken van Lage Arbeidsparticipatie
Verschillende factoren dragen bij aan de lage arbeidsparticipatie van statushouders. Ten eerste ervaren zij het ‘refugee entry effect’, waarbij achterstanden ontstaan door hun vlucht en het gebrek aan een netwerk in het gastland (Bakker et al., 2017; Ott, 2013). Daarnaast spelen gastland-specifieke omstandigheden een rol, zoals integratiebeleid en arbeidsmarktomstandigheden (Dagevos & Odé, 2017).
Effectieve Interventies
Internationale meta-studies tonen aan dat effectieve interventies zich richten op het identificeren van vaardigheden, het opstellen van individuele plannen en gerichte begeleiding (Klaver et al., 2019). Deze begeleiding moet continu worden aangepast aan de behoeften van de statushouder.
Rol van Werkgevers
Werkgevers spelen een cruciale rol bij het verbeteren van de arbeidsparticipatie van statushouders. Er is echter vaak aarzeling om statushouders aan te nemen vanwege onduidelijkheden over hun inzetbaarheid, taalniveau en gezondheidssituatie (Odé & Dagevos, 2017). Ondanks deze zorgen is het essentieel om de arbeidsmarkt voor statushouders toegankelijker te maken, gezien de huidige krapte op de arbeidsmarkt (Sociaal-Economische Raad, 2019).
Conclusie
Het verhogen van de arbeidsparticipatie van statushouders kan bijdragen aan het verminderen van het tekort aan arbeidskrachten. Dit vereist een gecombineerde inspanning van effectieve individuele begeleiding en een proactieve houding van werkgevers om barrières weg te nemen. Samen kunnen we werken aan een inclusievere arbeidsmarkt, waarbij iedereen een eerlijke kans krijgt om bij te dragen aan de samenleving.
Literatuurlijst
- Bakker, L., Dagevos, J., & Engbersen, G. (2017). Explaining the refugee gap: a longitudinal study on labour market participation of refugees in the Netherlands. Journal of Ethnic and Migration Studies, 43(11), 1775-1791.
- Buimer, L., Elah-Madadzadeh, P., Schols, H. (2020). Quickscan arbeidsparticipatie van hoogopgeleide vluchtelingen: een vergelijking tussen Nederland en andere Europese landen. Regioplan. Publicatienummer 19197
- CBS. (2022). Asiel en Integratie. 15 april 2022. Geraadpleegd op 8 mei 2023, van https://www.cbs.nl/-/media/_pdf/2022/15/asielenintegratie2022.pdf
- CPB, & SCP (2020). Kansrijk integratiebeleid op de arbeidsmarkt. Den Haag.
- Dagevos, J., & Odé, A. (2016). Gemeenten volop aan de slag met integratie statushouders. S&D, 73(4), 12-19.
- Klaver, J., Dagevos, J., Dekker, R., Geuijen, C. H. M., & Ode, A. (2019). Leren en werken voor vluchtelingen: Beleid en interventies in drie grote gemeenten. Beleid en maatschappij, 46(1), 43-64.
- Merkens, N. (2020). Inclusie en discriminatie op de arbeidsmarkt bij inburgering. Uit: Handreiking lokale aanpak inclusie en discriminatie. Geraadpleegd op 8 december 2020, van https://vng.nl/sites/default/files/2020-11/inclusie-en-discriminatie-bij-inburgering_20201021.pdf
- Ott, E., (2013) The Labour Market Integration of Resettled Refugees, Policy Development and Evaluation Services, Evaluation Report PDES/2013/16 (Geneva: UNHCR, 2013).
- Odé, A., & Dagevos, J. (2017). Statushouders aan het werk. Mens en maatschappij, 92(4), 447-468.
- Planbureau voor de Leefomgeving. (2019, 20 september). PBL/CBS Regionale bevolkings- en huishoudensprognose 2022-2050. Steden en randgemeenten groeien verder. Geraadpleegd op 21 december 2022, van https://www.pbl.nl/sites/default/files/downloads/pbl-cbs-2022-regionale-bevolkingsprognose-2022-2050-4977.pdf
- Sociaal-Economische Raad (2019). Integratie voor werk. Meer kansen op werk voor nieuwkomers. Geraadpleegd op 8 december 2020, van https://www.ser.nl/nl/adviezen/integratie-door-werk