Brede welvaart tussen 2013 en 2019 in Gelderland
Brede welvaart is een maatstaf voor de levenskwaliteit, waarbij ook rekening gehouden wordt met de bredere effecten op de samenleving. Baanzekerheid, inkomen, subjectief welzijn, gezondheid en veiligheid zijn voorbeelden van welvaartsaspecten die bijdragen aan brede welvaart (Aalders et al., 2021).
Gelderland kent tussen 2013 en 2019 een stijging van het besteedbaar inkomen, waarbij inwoners van de FruitDelta het meeste te besteden hadden en in de regio Arnhem-Nijmegen het minste. De arbeidsparticipatie in Gelderland ligt net boven het Nederlands gemiddelde. Ook is het percentage Gelderlanders dat vrijwilligerswerk verricht hoger dan gemiddeld in Nederland, al is het percentage wel dalend (Provincie Gelderland, 2022).
Gelderlanders ervaren zichzelf als iets gezonder dan de gemiddelde Nederlander. Tegelijkertijd is het percentage Gelderlanders met overgewicht hoger dan in het Nederlands gemiddelde. Het percentage personen met één of meer chronische ziekten was hoger dan in de rest van Nederland, als is dit percentage wel aan het dalen (Provincie Gelderland, 2022).
In Gelderland zijn inwoners gemiddeld meer tevreden met de huidige woning en woonomgeving dan in de rest van Nederland, ook al is de afstand die afgelegd moet worden tot voorzieningen wat hoger dan het Nederlands gemiddelde (Provincie Gelderland, 2022).
Toekomstige uitdagingen liggen vooral op het gebied van natuurlijk kapitaal. De fosfaat-stikstofuitscheiding is hoger dan het gemiddelde in Nederland en de hoeveelheid natuur (zowel water als groen) per inwoner is afgenomen (Provincie Gelderland, 2022).
Brede welvaart in Gelderland na de coronacrisis
De regionale monitor voor Gelderland ((Provincie Gelderland, 2022) heeft betrekking op de periode 2013-2019. Precies voor de coronacrisis dus. De verwachting is dat de brede welvaart ten tijde van de coronapandemie een daling kent: naast dat veel mensen corona kregen, verloren in diverse bedrijfstakken mensen hun baan, vrijwilligerswerk kon geen doorgang vinden en sociale contacten slechts moeizaam onderhouden.
Uit historische gegevens blijkt dat, hoewel het bruto binnenlands product (bbp) relatief snel herstelt tot het oude niveau na een crisis, het herstel van brede welvaart veel langer duurt. Een voorbeeld hiervan is de financiële crisis in 2008, waarbij het bbp per hoofd zich in 2016 herstelde, terwijl brede welvaart pas in 2018 het niveau van vóór de economische crisis bereikte (Aalders et al., 2021). Volgens Aalders et al. (2021) heeft de coronapandemie het belang van een breed welvaartsperspectief benadrukt. Dit betekent volgens hen dat er naar meer (daadwerkelijke en ervaren) welvaartsdimensies moet worden gekeken dan alleen naar de effecten op de volksgezondheid en het bbp. Om niet wederom langdurig achterop te raken zijn investeringen in brede welvaart na de coronacrisis hard nodig (Aalders et al., 2021).
Aspecten die het meest bijdragen aan de brede welvaart?
Zijn het de komende jaren wederom de welvaartsdimensies gezondheid, natuurlijk kapitaal, en subjectief welzijn die het meest bijdragen aan de brede welvaart in Gelderland? Of dragen de komende jaren juist andere welvaartsindicatoren, zoals vrijwiligerswerk, sociale contacten, en materiële welvaart meer bij aan brede welvaart? En in hoeverre is een toekomstige toename of daling in brede welvaart eigenlijk toe te schrijven aan het gevoerde beleid, of omstandigheden, zoals de coronapandemie?
In de literatuur, maar ook de beleidspraktijk zijn er vragen over de onderlinge interactie van verschillende welvaartsdimensies. Bijvoorbeeld, baanzekerheid en inkomen dragen bij aan een positieve ontwikkeling van brede welvaart. Echter, het is mogelijk dat iemand zekerheid heeft over een baan, maar toch een lage score behaalt op subjectief welzijn. Wat betekent dit voor brede welvaart als geheel? Aandacht voor de samenhang tussen complexe maatschappelijke fenomenen is cruciaal voor de brede welvaart (Thissen & Content, 2022) en samenwerking tussen diverse sectoren en domeinen is van essentieel belang om de brede welvaart te verhogen.
Gelderse uitdagingen
Gelderland staat voor verschillende uitdagingen op diverse vlakken. Denk onder andere aan de gezondheid van inwoners, het behoud en herstel van natuur en sociale cohesie. Laten we ons samen inzetten voor brede welvaart op korte en lange termijn en voor jong en oud!
Meer weten over Brede Welvaart: zie het Nationaal Netwerk Brede Welvaart.